Kerja Kursus Pelajar Pendidikan Islam USIM
Temuramah Isu Kanak kanak Stateless dan Cabarannya. Meninjau khidmat YKSNS. Diadakan 28 Nov 2025M jam 3.30ptg di Pejabat YKSNS.
Tajuk: Kanak-Kanak Tanpa Kewarganegaraan di Pusat Perlindungan: Cabaran, Perkembangan dan Intervensi Pendidikan di Yayasan Kasih Sayang Negeri Sembilan
Abstrak
Kajian ini membincangkan realiti kehidupan kanak-kanak tanpa kewarganegaraan (stateless children) yang ditempatkan di Yayasan Kasih Sayang Negeri Sembilan (YKSNS), sebuah pusat perlindungan yang berperanan menyediakan tempat tinggal selamat, pendidikan asas dan sokongan psikososial kepada kanak-kanak berisiko.
Artikel ini menghuraikan latar belakang anak-anak jagaan, cabaran dokumentasi, aspek perkembangan fizikal dan kognitif, serta halangan akses pendidikan dan kesihatan. Ia juga menilai pendekatan pengajaran serta intervensi yang digunakan oleh guru dan sukarelawan. Dapatan menunjukkan bahawa status tiada kewarganegaraan memberi kesan signifikan terhadap perkembangan akademik, emosi dan sosial mereka.
Artikel ini menyimpulkan bahawa sokongan pendidikan yang inklusif, kerjasama antara agensi, serta reformasi dokumentasi diperlukan bagi memastikan kanak-kanak stateless tidak tercicir dalam pembangunan diri dan masa depan mereka.
Pengenalan
Kanak-kanak tanpa kewarganegaraan (stateless) merupakan kelompok yang sering terpinggir daripada sistem pendidikan dan kebajikan formal. Ketidakmampuan untuk mengakses dokumen pengenalan diri menyebabkan mereka cenderung menghadapi risiko tercicir, kemiskinan berterusan dan ketidakstabilan sosial.
Yayasan Kasih Sayang Negeri Sembilan (YKSNS) sebagai sebuah pusat perlindungan memberi tumpuan kepada golongan kanak-kanak berisiko termasuk mereka yang stateless, bertujuan memastikan hak pendidikan, keselamatan dan perkembangan mereka tetap dipelihara.
Artikel ini membincangkan peranan pusat, perkembangan kanak-kanak yang dijaga serta cabaran dan intervensi pendidikan yang dilaksanakan.
Latar Belakang Yayasan Kasih Sayang Negeri Sembilan
YKSNS ditubuhkan bagi menyediakan perlindungan kepada kanak-kanak daripada keluarga berisiko, kemiskinan tegar, pengabaian atau keadaan sosial yang tidak stabil. Kanak-kanak berusia 5 hingga 18 tahun yang berada di bawah jagaan pusat menerima sokongan tempat tinggal, pendidikan asas, penjagaan harian, dan bimbingan sahsiah. Antara penghuni, terdapat beberapa kanak-kanak yang tidak mempunyai kewarganegaraan akibat faktor seperti tiada rekod kelahiran, perkahwinan ibu bapa tidak didaftarkan atau ibu bapa bukan warganegara.
Status stateless dikenal pasti berdasarkan ketiadaan sijil kelahiran atau dokumen pengenalan diri, rujukan daripada Jabatan Pendaftaran Negara (JPN) atau siasatan latar keluarga melalui agensi kerajaan. Proses pengesahan ini lazimnya kompleks dan mengambil masa panjang.
Perkembangan Fizikal, Kognitif dan Emosi Kanak-Kanak Stateless
Dari sudut fizikal, kebanyakan kanak-kanak stateless menunjukkan perkembangan normal selepas menerima pemakanan seimbang dan rawatan kesihatan asas di pusat. Namun, sejarah kekurangan nutrisi atau ketidakstabilan hidup sebelum ditempatkan di YKSNS menyebabkan sesetengah mengalami kelewatan tumbesaran minor.
Perkembangan kognitif merupakan cabaran lebih ketara. Ramai dalam kalangan mereka tidak mempunyai asas pembelajaran formal, menyebabkan kelewatan literasi dan numerasi. Ketiadaan rangsangan pendidikan awal dan pengalaman hidup yang traumatik turut mempengaruhi tumpuan serta keupayaan akademik mereka.
Dari segi sosial dan emosi, sesetengah kanak-kanak stateless menunjukkan keyakinan diri rendah kerana merasakan diri mereka berbeza. Walau bagaimanapun, persekitaran sokongan, aktiviti berkumpulan dan bimbingan emosi membantu mereka menyesuaikan diri serta membina kefahaman sosial yang lebih stabil.
Cabaran dan Isu Sosial
Cabaran utama dalam menguruskan kanak-kanak stateless ialah isu dokumentasi. Tanpa dokumen pengenalan, pusat berhadapan halangan untuk mendaftarkan mereka dalam sekolah formal, mendapatkan bantuan rasmi atau menyertai program kebajikan kerajaan. Walaupun rawatan asas boleh diperoleh di klinik kerajaan, rawatan lanjutan kadangkala memerlukan prosedur tambahan.
Selain itu, terdapat bentuk stigma tidak langsung daripada masyarakat. Ada pihak yang beranggapan bahawa kanak-kanak stateless merupakan beban sosial atau membawa masalah disiplin, walaupun realitinya mereka hanyalah mangsa keadaan keluarga atau sistem dokumentasi yang rumit.
Strategi dan Intervensi Pendidikan di YKSNS
Guru dan sukarelawan YKSNS menggunakan pendekatan pedagogi fleksibel yang disesuaikan dengan tahap pembelajaran setiap kanak-kanak. Kelas intensif asas membaca, menulis dan mengira dilaksanakan secara berstruktur. Pendekatan pembelajaran berasaskan permainan, visual dan aktiviti kinestetik diperkenalkan bagi meningkatkan tumpuan serta motivasi.
Sokongan emosi dan kaunseling ringan turut diberikan secara konsisten. Pusat menekankan pembinaan keyakinan diri, penanaman cita-cita dan pemupukan nilai positif. Kanak-kanak juga dilibatkan dalam sukan, aktiviti kerohanian dan program kemahiran sebagai usaha menyokong kesejahteraan menyeluruh mereka.
Perbincangan
Dapatan dari pusat menunjukkan bahawa status stateless memberi kesan besar terhadap peluang pendidikan dan pembangunan diri kanak-kanak. Walaupun berlaku peningkatan ketara dalam aspek emosi, sosial dan fizikal selepas penempatan di YKSNS, batasan struktur seperti sistem dokumentasi dan pendaftaran kewarganegaraan tetap menyukarkan akses terbuka kepada pendidikan formal.
Intervensi pendidikan tidak formal di pusat perlindungan membantu mengisi jurang asas pembelajaran. Namun, ia tidak mampu menggantikan keperluan pendidikan arus perdana sepenuhnya. Kerjasama rentas agensi seperti JPN, JKM, NGO dan institusi pendidikan amat penting bagi menyediakan laluan pendidikan alternatif yang sah.
Kesimpulan
Kanak-kanak tanpa kewarganegaraan merupakan kumpulan yang amat memerlukan perhatian dan sokongan sistematik. Pengalaman YKSNS membuktikan bahawa perubahan positif boleh dicapai jika mereka berada dalam persekitaran yang stabil, berstruktur dan penuh kasih sayang. Akses pendidikan inklusif perlu diberikan tanpa diskriminasi status dokumentasi. Reformasi dasar, penyederhanaan proses dokumentasi dan peningkatan kesedaran masyarakat merupakan langkah kritikal untuk memastikan mereka tidak terus terpinggir.
Penghargaan
Kajian ini menzahirkan penghargaan kepada para guru, sukarelawan, dan kakitangan Yayasan Kasih Sayang Negeri Sembilan yang komited dalam membimbing kanak-kanak berisiko serta memperjuangkan hak pendidikan mereka.
